Inspiratie in de Japanse Zentuin Den Haag
In mijn kinderjaren bezocht mijn familie vaak landgoed Clingendael in Den Haag. Wij noemden het “het eekhoorntjesbos”, omdat er toen veel tamme eekhoorns leefden die zelfs uit onze hand kwamen eten.
Toen ik later weer in de buurt kwam wonen, ontdekte ik iets nieuws: een verborgen Japanse tuin in het park. Deze tuin is slechts acht weken per jaar geopend—zes weken in de lente en twee weken in de herfst. Vaak bezocht ik hem in de lente, maar dit jaar zag ik de tuin voor het eerst in de herfst.
Inspiratie voor Zen tekenen
Voor iedereen die graag in de natuur tekent, is een Japanse tuin een perfecte plek. Het oefenen van Zen zien—bewust en met volle aandacht kijken—gaat hier bijna vanzelf.
In de lente bloeien de azalea’s in schitterende kleuren. In de herfst kleuren de Japanse esdoorns diep rood en goudgeel en lijkt de tuin haast in vuur en vlam te staan. Wanneer je rustig gaat zitten met een schetsboek of aquarelsetje, voel je je zowel geaard en aanwezig in het moment.
De tuin kent ook zijn uitdagingen. Omdat hij klein is en maar kort open voor publiek, kan het er druk worden. Sommige bezoekers stappen op het kwetsbare mos of leunen op tere takken om een perfecte selfie te maken. Echt Zen blijven in zo’n omgeving vraagt om geduld, respect en omgevingsbewustzijn.
De betekenis van een Japanse tuin
Waar wij in het Westen vaak proberen de natuur te beheersen, nodigt de Japanse tuin uit om te vertragen, te beschouwen en in stilte het ritme van groei en verval te zien—een ritme dat ook in onszelf aanwezig is.
Daarom is een Japanse tuinman meer dan zomaar een tuinier. Traditioneel werden tuinen verzorgd door monniken, voor wie het vormgeven van de natuur een spirituele oefening was. Leerlingen trainden soms jarenlang voordat zij het mos mochten aanraken of een boom mochten snoeien. Eerst leerden zij innerlijke stilte en respect voor het leven te ontwikkelen, pas daarna mochten zij de tuin verzorgen.
De Japanse tuin van Clingendael
De meeste foto’s in dit artikel zijn gemaakt door Willem Radder en laten de warme herfstkleuren van de Japanse esdoorns en de frisse lentebloei zien. Gelukkig bestaan er wereldwijd nog meer Japanse tuinen die op dezelfde principes zijn gebaseerd. Wie er een wil bezoeken, doet er goed aan het juiste seizoen te kiezen—want elk seizoen heeft zijn eigen magie.
Tekenen en aquarelmomenten
Geïnspireerd door mijn bezoeken aan de tuin schilderde ik de rode brug die je hieronder ziet. De andere drie aquarellen zijn geïnspireerd door de Zen tuin van Willem en de tuin van mijn grootmoeder. Ze tonen de azalea van mijn grootmoeder, Willems stenen lantaarn en zijn Japanse esdoorn.
