Mijn reis met Zen tekenen

Zolang ik mij kan herinneren, ben ik gefascineerd geweest door tekenen en schilderen. Als kind al, wilde ik alles wat ik mooi vond kunnen vastleggen op papier. Die fascinatie is altijd gebleven — ook tijdens mijn studie psychologie en later mijn werk in de zorg. Maar één vraag bleef steeds terugkomen: hoe kan ik tekenen en psychologie met elkaar verbinden op een manier die bij mij past?

Het antwoord vond ik toen ik het boek 'Zen zien, Zen tekenen – Meditatie in actie' van Frederick Franck las. Zijn manier van kijken, tekenen en eenvoudigweg aanwezig zijn, raakte me diep en ik voelde een sterke drang om een boek te schrijven. Een boek dat Zen tekenen toegankelijk zou maken voor een nieuwe generatie en dat was geïnspireerd op Frederick Francks visie, aangevuld met het werk van Betty Edwards en mijn eigen achtergrond in de psychologie.

Het Zen tekenboek

In 2012 verscheen mijn eerste boek: 'Het Zen tekenboek – Tekenen als meditatietechniek', uitgegeven door uitgeverij Asoka. In 2018 kreeg het boek een herdruk met een nieuwe subtitel (ontspannen tekenen voor iedereen) bij uitgeverij Edicola.

Ik had nog nooit eerder een boek geschreven — maar het voelde alsof dit boek zichzelf wilde schrijven. De inhoud vloeide als vanzelf uit mijn pen en net op het moment dat ik het zelf wilde uitgeven, verscheen op magische wijze een uitgever. Het was het begin van een reis vol kleine en grotere wonderen.

Aanvankelijk werd het boek vooral gelezen door mensen die al bekend waren met Zen boeddhisme of met het werk van Frederick Franck. Al snel bleek het een brede groep aan te spreken — vooral vrouwen (en ook enkele mannen) die op zoek waren naar innerlijke rust via creativiteit, maar zich – net als ik – niet thuis voelden in de meer rigide, dogmatische, mannelijke kant van Zen zoals die in het Westen vaak wordt beoefend. Dit boek bood een alternatief: een meditatieve manier van tekenen, gericht op aandacht, innerlijke rust, aanwezig zijn in het hier en nu, creatieve vrijheid en ruimte om helemaal jezelf te zijn.

The Zen drawing pack

In 2014 verscheen mijn tweede boek: 'The Zen Drawing Pack' — een geheel nieuwe, Engelstalige versie van mijn eerste boek. De totstandkoming was opnieuw wonderlijk: ik zat op een terras met mijn partner Willem — toen nog collega en co-auteur — en we spraken over hoe geweldig het zou zijn als er een Engelse versie van 'het Zen tekenboek' zou komen.

Twee dagen later ontving ik een e-mail van Rock Point Publishers in New York. Ze waren online op mijn Zen tekeningen gestuit en vroegen of ik een boek met hen wilde maken over mijn tekentechniek. Binnen enkele maanden resulteerde dat in een cadeaupakket met het boek 'The Miracle of Zen Drawing', een journal en twee potloden. De titel van het boek (in het Nederlands vertaald als 'het wonder van Zen tekenen'), gaf voor mij precies weer hoe het op miraculeuze wijze tot stand was gekomen.

'The Zen drawing pack' vond zijn weg naar een breder publiek dan alleen liefhebbers van Zenfilosofie. Ik ontdekte dat veel lezers zich aangetrokken voelden tot de kunstzinnige en intuïtieve kant van Zen tekenen. Dit leidde tot twee aangepaste e-books: 'Zen Drawing – A new way to become mindful' en 'Zen Drawing – A new way to become an artist' (beide verschenen in 2014)

Van Zen tekenen naar aquarel

In de loop der tijd evolueerde mijn werk. Ik begon met aquarelverf kleur toe te voegen aan mijn tekeningen. Mijn stijl werd lichter, vrolijker en intuïtiever. Wat begon als Zen tekenen, groeide uit tot wat ik op mijn website nu 'Tekenen en schilderen met Michelle' noem: een persoonlijke manier van werken waarin verbinding met de natuur, openheid, speelsheid en aanwezig zijn in het hier en nu centraal staan. De essentie van Zen tekenen is gebleven, maar de vorm past beter bij wie ik nu ben.

Watercolor in simpele stappen

In 2021 verscheen mijn derde boek: 'Watercolor in simpele stappen'. Ook dit boek ontstond op een bijzondere manier. Ik speelde al langer met het idee om een boek te maken over mijn werkwijze met aquarel, maar ik had geen idee waar ik moest beginnen. Niet veel later werd ik onverwacht benaderd door de Nederlandse uitgeverij Luitingh-Sijthoff met de vraag of ik — ter ere van het 100-jarig bestaan van Sakura Japan — een boek wilde maken over mijn aquareltechniek. Meer over Watercolor in simpele stappen is te lezen in dit blog bericht.

Full circle

De Japanse invalshoek van de opdrachtgever van het aquarelboek vormde bij toeval een natuurlijk vervolg op mijn reis — van Frederick Francks Zen tekenbenadering, geworteld in het Japanse Zen boeddhisme, naar mijn eigen minimalistische aquarelstijl.

In de loop der jaren is deze aquarelstijl de basis geworden van veel meer dan alleen mijn boeken. Mijn Zen tekenstijl met aquarel is uitgegroeid tot de basis van al mijn werk — van fine art prints tot producten zoals mokken, kleding en wenskaarten. Wat ooit begon als een persoonlijke tekenoefening gericht op het vinden van innerlijke rust, brengt nu ook een gevoel van rust en verbinding in het leven van anderen.