De dode boom en de helm: een wandeling bij oorlogsmonument De Hamert

Vandaag, 4 mei, herdenken we in Nederland de oorlogsslachtoffers. Daarom voelt het als het juiste moment om dit bericht te plaatsen over een (korte) wandeling op landgoed De Hamert afgelopen februari.

We kwamen toevallig bij dit natuurgebied uit na een bezoek aan Venlo en wilden een rondje lopen met onze hond Bodhi. Ik had op Google Maps gezien dat er een heidegebied lag met een oorlogsmonument. Eenmaal daar zagen we dreigende regenwolken aankomen die we niet hadden verwacht en het was nog maar de vraag of we ver zouden komen zonder paraplu’s.

Onderweg naar de heide en het monument kwamen de wolken steeds dichterbij. De eerste druppels begonnen te vallen toen we aankwamen bij het monument. Het hele beeld – een groot gedenk kruis, kale bomen en sombere wolken en regendruppels – gaf de plek een verdrietige en onbestemde sfeer.

Op deze plek werden op 2 mei 1943 zeven mannen geëxecuteerd door een vijftien man sterk Duits vuurpeloton, omdat zij hadden deelgenomen aan de April-Meistaking dat jaar. Hun massagraf werd ruim drie jaar later teruggevonden en daarna zijn hun lichamen door hun families herbegraven. Wat blijft, is een plek die herinnert aan een wrede en zinloze daad – en dat voel je in je hart als je daar staat en de namen leest van de mannen die zijn omgekomen.


Mijn oog viel al snel op een dode boomstam rechts van het monument, met iets dat leek op een vreemde ‘zwam’ in de vorm van een soldatenhelm uit die tijd. Had iemand daar een grap uitgehaald? Waar keek ik naar? Ik wilde dichterbij komen om een foto te maken, maar moest daarvoor door wat struiken heen. Dat bleken venijnige doornstruiken en hoe dichterbij ik kwam, hoe meer ze zich leken vast te grijpen aan mijn been en jas. Het was net alsof de natuur me tegenhield om dichterbij te komen. Ik kon geen stap verder en zat vast in de struiken.

Terwijl ik daar stond, kon ik nét ver genoeg komen met mijn hand om ‘de helm’ aan te raken. Het bleek geen zwam te zijn, maar een hard stuk hout – een uitstulpsel van de dode boomstam. Ik kon erop kloppen, net als op een helm.

Het is mijn persoonlijke overtuiging dat alles in de natuur bewustzijn heeft en dat planten en bomen de energie van gebeurtenissen lange tijd kunnen vasthouden. Deze planten en bomen, of hun voorouders, zijn ongetwijfeld stille getuigen geweest van wat hier is gebeurd. Die sterke emoties van alle betrokkenen hebben ongetwijfeld een diepe indruk achtergelaten in het landschap.

De regen begon steeds harder te vallen en nadat ik mijzelf had bevrijd uit de doornstruiken liepen we in hoog tempo terug naar de auto. Terwijl ik dit schrijf realiseer ik mij dat ik misschien het antwoord heb gevonden op de vraag die mij die terugweg bezig hield: welk verhaal probeerde de natuur mij te vertellen? Hoe sterk de negatieve grip van een een gebeurtenis in je leven ook kan zijn, je kunt jezelf weer vrijmaken. Een mooie gedachte in de aanloop naar 5 mei.

Ook vandaag vindt er een jaarlijkse herdenking plaats bij dit monument.
In de link hieronder lees je meer over het hele verhaal. Wie goed oplet, ziet op de foto’s ook de dode boomstam met de 'helm'.

👉 Monument Mass Grave De Hamert – Traces of War