Lotus of Waterlelie? Het Verschil, de Symboliek en Inspiratie in Sri Lanka

Jaren geleden, voordat ik meer leerde over het boeddhisme, meditatie en spirituele rituelen, reisde ik door Sri Lanka en verschillende andere Aziatische landen. Naast de overweldigende schoonheid van de natuur, voelde ik me aangetrokken tot de vredige, levendige energie van tempels en heilige plekken—vooral de prachtige lotusbloemen, die vaak op altaren te zien zijn, zoals de bloem hieronder in de beroemde 'Tempel van de Tand' in Kandy. In die tijd was ik vaak druk in mijn hoofd, maar deze reizen openden iets in mij—een uitnodiging om los te laten en me spiritueel open te stellen. Terugkijkend besef ik nu dat het het begin was van mijn eigen spirituele pad, aangewakkerd door een vroege interesse in het boeddhisme en geïnspireerd door hoe deze reis mijn creatieve werk beïnvloedde.

Een herinnering die me altijd is bijgebleven, komt uit het zuiden van Sri Lanka, waar ik een boottocht maakte naar een klein eiland. Daar, vlak bij de kust, stond een Boeddhabeeld—niet als onderdeel van een grote tempel, maar gewoon een enke figuur omringd door een paar bloemenoffers. De zon viel prachtig op een enkele lotusbloem op het altaar —vastgelegd op de bannerfoto hierboven— en ik had het gevoel dat iemand de bloem en losse bloemblaadjes daar net voor mijn aankomst met zorg en toewijding had neergelegd. Dat mooie moment van rust is mij altijd bijgebleven.

Jaren later begon ik bloemen te schilderen in aquarel, vooral lotus- en waterlelies. Sommige van deze schilderijen waren gebaseerd op foto's die in Diergaarde Blijdorp in Rotterdam zijn genomen, zoals je hieronder kunt zien, terwijl ik bij andere schilderijen meer artistieke vrijheid heb genomen wat betreft de kleur en vorm van de bloemen.

Toen ik me verder verdiepte in de symboliek van de lotus, realiseerde ik me dat ik het verschil tussen een lotus en een waterlelie eigenlijk niet precies kende. Het is een veelgestelde vraag: Wat is het verschil tussen een lotus en een waterlelie? Visueel lijken ze sterk op elkaar, maar ze komen uit verschillende plantfamilies. Waterlelies drijven meestal op het wateroppervlak, met ronde bladeren en bloemen die op het water rusten. Lotusplanten daarentegen steken meestal boven het water uit, met bloemen en bladeren op lange stelen. Toch kunnen tropische waterlelies ook iets boven het oppervlak uitsteken, wat het onderscheid soms lastig maakt.

Een andere aanwijzing zit in de vorm van de bloem en de bloemblaadjes. Waterlelies hebben vaak kleinere, plattere bloemblaadjes, terwijl lotusbloemen ronder en meer opgaand zijn. Op basis van deze verschillen vraag ik me nu af of de bloem in het zonlicht die ik in Sri Lanka zag eigenlijk een waterlelie was, en of de bloemen op de Blijdorp foto's ook waterlelies zijn? Mijn eigen aquarellen lijken echter meer op lotusbloemen—behalve misschien de oranje variant!

Zowel de lotus als de waterlelie hebben diepe spirituele betekenissen in verschillende culturen. Ze zijn krachtige symbolen van wedergeboorte, verlichting en innerlijke transformatie. De lotus wordt vooral vereerd om de reis die ze maakt, vanuit de modder omhoog groeiend, tot een prachtige bloem boven het water. Ze weerspiegelt hoe ook wij kunnen groeien uit moeilijke omstandigheden en kunnen openbloeien tot een meer vredige en bewuste versie van onszelf.

Toen ik destijds in Sri Lanka was, wist ik niets van deze symboliek. Maar het beeld van die ene waterlelie die oplichtte in het zonlicht gaf me een stille glimp van iets heiligs—een rust, een spirituele werkelijkheid die ik graag mee wilde nemen, ver voorbij dat ene moment.